سیستم آبیاری قطره‌ای یک روش نوین آبیاری است که آب را با فشار کم و به صورت موضعی به ریشه گیاهان می‌رساند. این روش باعث صرفه‌جویی در مصرف آب، کود، انرژی و نیروی انسانی می‌شود و بازدهی و کیفیت محصولات را افزایش می‌دهد.
برای راه‌اندازی یک سیستم آبیاری قطره‌ای، تجهیزات و اتصالات مختلفی نیاز است. برخی از این تجهیزات عبارتند از
- منبع آب تحت فشار (چاه یا مخزن ذخیره آب)
- پمپ برای تامین فشار در سیستم
- انژکتور کودهای شیمیایی برای تزریق کود به داخل سیستم (ونتوری)
- تانک کود
- فیلتر اولیه برای جدا کردن مواد معلق درشت از آب (فیلتر هیدروسیکلون)
- فیلتر ثانویه برای جدا کردن مواد معلق ریز از آب (فیلتر دیسکی یا توری)
- فشارسنج در دو طرف فیلتر برای پی‌بردن به زمان شست و شوی آن از روی مقدار افت فشار
- شیرهای سلونوئید (شیر برقی) جهت خودکار کردن سیستم
- شیر کنترل فشار
- شیر کنترل جریان
- شیر صافی
- لوله اصلی
- لوله آبرسانی
- لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی (لترال‌ها)
- قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای
منبع آب تحت فشار
این تجهیز برای تامین آب با کیفیت و کمیت مناسب برای سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. منبع آب می‌تواند یک چاه یا یک مخزن ذخیره آب باشد. چاه‌ها معمولاً با استفاده از پمپ‌های زیرزمینی آب را از زیر زمین بالا می‌آورند. مخازن ذخیره آب می‌توانند از نوع سطحی یا زیرزمینی باشند. مخازن سطحی معمولاً از جنس فلز یا پلاستیک هستند و باید در مکانی محافظت شده از نور خورشید و گرما قرار گیرند. مخازن زیرزمینی می‌توانند از جنس بتن یا پلاستیک باشند و باید دارای درپوش محکم و دریچه تهویه مناسب باشند.
پمپ
این تجهیز برای تامین فشار لازم در سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. پمپ‌ها می‌توانند از نوع الکتریکی یا دیزلی باشند. پمپ‌های الکتریکی معمولاً با استفاده از برق شهری یا انرژی خورشیدی کار می‌کنند. پمپ‌های دیزلی معمولاً با استفاده از سوخت دیزل یا گازوئیل کار می‌کنند. پمپ‌ها باید با توجه به میزان جریان و فشار مورد نیاز سیستم انتخاب شوند. پمپ‌ها باید در مکانی خشک، تهویه شده و دور از آب و خاک قرار گیرند.
انژکتور کودهای شیمیایی
این تجهیز برای تزریق کود به داخل سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. انژکتورها می‌توانند از نوع ونتوری یا پمپ دوزینگ باشند. ونتوری یک تجهیز ساده است که با استفاده از اختلاف فشار آب در دو طرف آن، کود را از تانک کود مکش می‌کند و به آب مخلوط می‌کند. پمپ دوزینگ یک تجهیز پیچیده‌تر است که با استفاده از برق یا انرژی خورشیدی، کود را با دقت بالا و به صورت پیوسته یا ضربه‌ای به آب اضافه می‌کند. انژکتورها باید با توجه به نوع و مقدار کود مورد استفاده انتخاب شوند.
تانک کود
این تجهیز برای نگهداری کودهای شیمیایی قبل از تزریق به سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. تانک کود می‌تواند از جنس فلز یا پلاستیک باشد. تانک کود باید دارای درپوش محکم و دریچه تهویه مناسب باشد. تانک کود باید در مکانی محافظت شده از نور خورشید و گرما قرار گیرد. تانک کود باید دور از منابع آب و آتش قرار گیرد. تانک کود باید با توجه به میزان کود مورد نیاز سیستم انتخاب شوند.
فیلتر اولیه
این تجهیز برای جدا کردن مواد معلق درشت از آب قبل از ورود به سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. فیلتر اولیه می‌تواند از نوع هیدروسیکلون یا سندبلاست باشد. هیدروسیکلون یک تجهیز استوانه‌ای است که با استفاده از ایجاد گرداب در داخل آن، مواد معلق درشت را به سمت دیواره‌ها می‌فرستد و از پایین خارج می‌کند. سندبلاست یک تجهیز مخروطی است که با استفاده از ایجاد جریان مارپیچی در داخل آن، مواد معلق درشت را به سمت دیواره‌ها می‌فرستد و از پایین خارج می‌کند. فیلتر اولیه باید با توجه به کیفیت آب و میزان جریان مورد نیاز سیستم انتخاب شوند.
فیلتر ثانویه
این تجهیز برای جدا کردن مواد معلق ریز از آب قبل از ورود به سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. فیلتر ثانویه می‌تواند از نوع دیسکی یا توری باشد. فیلتر دیسکی یک تجهیز استوانه‌ای است که دارای تعدادی دیسک پلاستیکی است که روی یک محور قرار گرفته‌اند. دیسک‌ها دارای شیارهای متقاطع هستند که مواد معلق ریز را روی خود نگه می‌دارند. فیلتر توری یک تجهیز استوانه‌ای است که دارای یک توری فلزی یا پلاستیکی است که مواد معلق ریز را روی خود نگه می‌دارد. فیلتر ثانویه باید با توجه به کیفیت آب و میزان جریان مورد نیاز سیستم انتخاب شوند.
فشارسنج
این تجهیز برای پی‌بردن به میزان فشار آب در سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. فشارسنج‌ها می‌توانند از نوع عقربه‌ای یا دیجیتال باشند. فشارسنج‌ها باید در دو طرف فیلتر ثانویه نصب شوند تا مقدار افت فشار را نشان دهند. اگر افت فشار بیش از حد مجاز باشد، نشان دهنده آن است که فیلتر ثانویه کثیف شده و نیاز به شست و شو دارد. فشارسنج‌ها باید با توجه به محدوده فشار مورد نیاز سیستم انتخاب شوند.
شیرهای سلونوئید
این تجهیز برای خودکار کردن سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. شیرهای سلونوئید یا شیرهای برقی، شیرهایی هستند که با استفاده از برق یا انرژی خورشیدی، باز و بسته می‌شوند. شیرهای سلونوئید می‌توانند با استفاده از یک تایمر یا یک کنترلر، برنامه‌ریزی شوند که در چه زمانی و به چه مدت، سیستم آبیاری را روشن یا خاموش کنند. شیرهای سلونوئید باید با توجه به قطر لوله‌ها و جنس آن‌ها انتخاب شوند.
شیر کنترل فشار
این تجهیز برای حفظ فشار ثابت در سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. شیر کنترل فشار یک شیر تنظیم‌کننده است که با استفاده از یک فنر، فشار آب را در یک مقدار مشخص نگه می‌دارد. اگر فشار آب بیش از حد مجاز باشد، شیر کنترل فشار آب اضافی را از طریق یک سوراخ خروجی رها می‌کند. اگر فشار آب کمتر از حد مجاز باشد، شیر کنترل فشار آب را به سیستم راه می‌دهد. شیر کنترل فشار باید با توجه به فشار مورد نیاز سیستم انتخاب شوند.
شیر کنترل جریان
این تجهیز برای تنظیم میزان جریان آب در سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. شیر کنترل جریان یک شیر دستی است که با چرخاندن یک دسته، باز و بسته می‌شود. شیر کنترل جریان می‌تواند جریان آب را به صورت کامل یا جزئی کنترل کند. شیر کنترل جریان باید با توجه به قطر لوله‌ها و جنس آن‌ها انتخاب شوند.
شیر صافی
این تجهیز برای جلوگیری از ورود مواد غیرمطلوب به سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. شیر صافی یک شیر دوطرفه است که دارای یک صافی فلزی یا پلاستیکی است که مواد غیرمطلوب را روی خود نگه می‌دارد. شیر صافی می‌تواند به صورت دستی یا خودکار شست و شو شود. شیر صافی باید با توجه به قطر لوله‌ها و جنس آن‌ها انتخاب شوند.
لوله اصلی
این تجهیز برای انتقال آب از منبع آب تحت فشار به لوله‌های آبرسانی استفاده می‌شود. لوله اصلی می‌تواند از جنس فلز یا پلاستیک باشد. لوله اصلی باید دارای قطر و ضخامت مناسب باشد تا بتواند فشار و جریان آب را تحمل کند. لوله اصلی باید به صورت افقی یا شیب‌دار قرار گیرد تا از ایجاد هواپوش در سیستم جلوگیری شود. لوله اصلی باید به صورت مستقیم یا با استفاده از اتصالات مناسب به لوله‌های آبرسانی متصل شود.
لوله آبرسانی
این تجهیز برای انتقال آب از لوله اصلی به لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی استفاده می‌شود. لوله آبرسانی می‌تواند از جنس فلز یا پلاستیک باشد. لوله آبرسانی باید دارای قطر و ضخامت مناسب باشد تا بتواند فشار و جریان آب را تحمل کند. لوله آبرسانی باید به صورت افقی یا شیب‌دار قرار گیرد تا از ایجاد هواپوش در سیستم جلوگیری شود. لوله آبرسانی باید به صورت مستقیم یا با استفاده از اتصالات مناسب به لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی متصل شود.
لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی
این تجهیز برای انتقال آب از لوله آبرسانی به قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی معمولاً از جنس پلاستیک هستند و به نام لترال‌ها شناخته می‌شوند. لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی باید دارای قطر و ضخامت مناسب باشند تا بتوانند فشار و جریان آب را تحمل کنند. لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی باید به صورت افقی یا شیب‌دار قرار گیرند تا از ایجاد هواپوش در سیستم جلوگیری شود. لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی باید به صورت مستقیم یا با استفاده از اتصالات مناسب به قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای متصل شوند.
قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای
این تجهیز برای آبیاری موضعی و به صورت قطره‌ای یا اسپری گیاهان استفاده می‌شود. قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای می‌توانند از جنس پلاستیک یا فلز باشند. قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای باید دارای قطر و ضخامت مناسب باشند تا بتوانند جریان و فشار آب را تحمل کنند. قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای باید به صورت مستقیم یا با استفاده از اتصالات مناسب به لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی متصل شوند. قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک یا لوله‌های آبیاری قطره‌ای باید به نزدیکی ریشه گیاهان قرار گیرند تا آب را به صورت مستقیم و کارآمد به آن‌ها برسانند.